به نقل از «فارس»

آسیای مرکزی در سال ۲۰۲۳؛ از کش‌وقوس‌های سیاسی تا چالش‌های امنیتی و اقتصادی

تاریخ انتشار: ۲۵ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۵۱۷۹۵

به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در تاشکند، «بختیار ایرگاش‌اف» رئیس مرکز ابتکارات مطالعاتی «معنی» گفت: سال 2023 میلادی در آسیای مرکزی سال تنش و بی ثباتی خواهد بود.

ایرگاش‌اف در گفت‌وگو با مرکز گزارش‌های- تحلیلی دانشگاه دولتی «مسکو» اظهار داشت: سال 2022 میلادی برای آسیای مرکزی سال آسانی نبودو در زمینه مشکلات قدیمی مانند درگیری‌های مرزی و کمبود منابع مرحله جدیدی از رویارویی ژئوپلیتیک بین قدرت‌های بزرگ آغاز شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سال جدید 2023 میلادی برای منطقه و جهان آسان نخواهد بود.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا احتمال جنگ در آسیای مرکزی در سال 2023 میلادی وجود دارد و علل و پیامدهای آن چه می‌تواند باشد، تصریح کرد: اگر در مورد جنگ یا درگیری مسلحانه جدی مستقیماً بین کشورهای آسیای مرکزی صحبت کنیم، فکر نمی‌کنم که درگیری نظامی گسترده بین کشورهای منطقه امکان پذیر باشد. بدون شک نقاط نقاط همان درگیری مرزی بین قرقیزستان و تاجیکستان، وجود دارند.

به گفته وی، اما اطمینان دارم که این درگیری، با وجود اینکه احتمال تشدید آن وجود دارد، خنثی خواهد شد. قزاقستان و ازبکستان دو کشور مهم منطقه این امکان را دارند تا موضع خود را به سران قرقیزستان و تاجیکستان منتقل کنند. علاوه بر این، نه چین و نه روسیه علاقه‌ای برای ایجاد مناقشه ندارند. این کشورها به درگیری دیگری نیاز ندارند که حل و فصل آن مستلزم منابع جدی است.

ایرگاش‌اف یادآور شد: چین اکنون بر حل و فصل مسائل با آمریکا از دریچه تایوان و به طور کلی حل و فصل وضعیت در دریای چین جنوبی متمرکز شده است. این مسیر استراتژیک اصلی فعالیت است و آنها نیازمند به فضایی آرام در غرب، یعنی در آسیای مرکزی هستند. روسیه امروز مشغول عملیات نظامی ویژه است. با توجه به این فکر نمی‌کنم در سال 2023 میلادی در آسیای مرکزی یک درگیری مسلحانه جدی امکان پذیر است.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا باید منتظر کمبود جدی منابع مانند گاز، برق، آب، یا افزایش قیمت‌ها و بدتر شدن زندگی جمعیت آسیای مرکزی در سال 2023 میلادی باشیم نیز گفت: کمبود برق برای ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان در یک دوره معین در فصل زمستان، شرایطی است که در 20 سال گذشته برای همه این کشورها وجود داشته اما این تاکنون منجر به بروز درگیری جدی در داخل و بین کشورهای منطقه نشده است.

به گفته وی، بدین دلیل فکر نمی‌کنم، در نتیجه کمبود برق یا گاز درگیری‌های در سال 2023 میلادی ممکن باشد. دولت‌ها فعلا می‌توانند به توافق برسند و این چالش‌ها را ختثی کنند. من فکر نمی‌کنم که کمبود واقعی برق یا آب منجر به عواقب جدی شود.

ایرگاش‌اف افزود: کمبود، بدون تردید، وجود دارد و ما می‌دانیم که ازبکستان نیز در دوران زمستان با کمبود گاز در دوران گرمایش مواجه شد. آیا این منجر به وخامت شدید زندگی مردم خواهد شد؟ سطح  زندگی در حال حاضر نیز خیلی بالا نیست. اما آیا کمبود می‌تواند کاتالیزوری برای نارضایی‌های اجتماعی باشد؟ من هنوز پیش شرط‌ها را نمی‌بینم. دولت هنوز با تلاش‌های فوق العاده موفق می‌شود لحظات مشکل ساز را خنثی کند و من فکر نمی‌کنم که تظاهرات ممکن باشد.

این کارشناس ازبک در ادامه تصریح کرد: می‌بینیم که وضعیت در قزاقستان در زمینه تامین برق در فصل زمستان و مشکلات فنی که پیش می‌آید چقدر متشنج است. اما دولت قزاقستان برای حل و فصل مشکلات تلاش می‌کند و من فکر نمی‌کنم که کمبود برق، خرابی‌های گرمایشی در مناطق این کشور می‌تواند به وخامت اوضاع در کشور و اعتراضات ضد دولتی منجر شود.

ایرگاش‌اف در پاسخ به این پرسش که آیا باید منتظر تغییر قدرت در هر یک از کشورهای آسیای مرکزی و پیامدهای مرتبط با آن باشیم و کدام کشور در معرض خطر است و کدام کشور ثبات بیشتری دارد، گفت: وقتی کشورها سیاست نوسازی را اجرا می‌کنند، آنها در وضعیت گذار قرار می‌گیرند. در مقابل مشکلات بسیار جدی سیاسی، اقتصادی و اجتماعی چنین کشورها البته، بسیار آسیب پذیر هستند.

به گفته وی، از آنجایی که آنها تقریباً تجربه‌ای از انتقال مشروع قدرت ندارند، تجربه تاریخی زیادی از عملکرد مؤثر نهادهای قدرت در دوره‌های گذار وجود ندارد. فقدان فرهنگ حقوقی و سیاسی مردم وجود دارد.

این کارشناس یادآور شد: همه این مشکلات وجود دارد و بدون شک همه کشورهای در حال گذار در برابر تهدیدات داخلی و خارجی آسیب پذیر هستند. اما اگر واقع‌بینانه نگاه کنیم، امروز در هیچ یک از 5 کشور آسیای مرکزی شرایط واقعی برای تغییر رژیم وجود ندارد. وضعیت در تاجیکستان کاملاً قابل کنترل است و اصولاً هیچ نیروی داخلی وجود ندارد که بتواند برای دولت فعلی مشکل ساز باشد. انتقال تدریجی قدرت در ترکمنستان که در یک سال گذشته آغاز شده است، نشان می‌دهد که هیچ نیروی مخالف فراسیستمی جدی در ترکمنستان وجود ندارد که بتواند برای «سردار بردی‌محمداف» رئیس جمهور مشکل ایجاد کند.

ایرگاش‌اف افزود: به نظر من، پس از حوادث ژانویه سال 2022 میلادی در قزاقستان، آنها نتیجه گیری کردند، از این تجربه درس گرفتند و هیچ فعالیت جدی مخالفان در آنجا پیش بینی نمی‌شود. آن اصلاحات سیاسی و اقتصادی که در مرحله جدید در قزاقستان راه اندازی شده است، به صورت اجماع اجرا می‌شود. من فکر نمی‌کنم اکنون نیروهایی در قزاقستان وجود داشته باشند که بتوانند برای سرنگونی رژیم فعلی به روش‌های غیرقانونی متوسل شوند.

وی گفت: دولت فعلی قطعاً اعتبار دارد و برنامه اصلاحات خود را به کشور ارائه کرده است و در جامعه بر محتوای اصلاحات اجماع وجود دارد. بخش عمده مردم از این اصلاحات حمایت می‌کنند و به «قاسم ژامرت تاکایف» رئیس جمهور و تیمش اختیارات کامل می‌دهند تا برنامه های خود را اجرا کنند و من فکر نمی‌کنم که کودتاهای مانند ماه ژانویه سال 2022 میلادی امکان پذیر باشد.

این کارشناس با اشاره به اینکه در ازبکستان وضعیت پس از سال 2017 میلادی، پس از به قدرت رسیدن «شوکت میرضیایف»، برنامه اصلاحاتی که به این کشور پیشنهاد شده بود، مورد حمایت قرار گرفته افزود: در این کشور در مورد اصلاحات، در مورد اینکه چه کسی آنها را انجام می‌دهد، اتفاق نظر وجود دارد، به رئیس جمهور رای اعتماد داده می‌شود و از خط مشی وی حمایت می‌شود، و من فکر نمی‌کنم که در این کشور کودتا امکان پذیر باشد. حتی رویدادهای «قره قلپاقستان» در سال 2022 میلادی نیز نشان داد که دولت وضعیت را با اطمینان کامل کنترل می‌کند، می‌تواند به حالت‌های اضطراری واکنش نشان دهد و نتیجه گیری کند.

ایرگاش‌اف افزود: قرقیزستان کشور خاصی در منطقه است، چندین انقلاب را تجربه کرده است و هیچ کس در منطقه هرگز نمی‌تواند بگوید که این یا آن شورش مسلحانه در قرقیزستان امکان پذیر نیست. اما با همه اینها، تیم «سادیر جباراف» رئیس جمهور اکنون وضعیت را با اطمینان کامل کنترل می‌کند. حتی پرونده دشوار امضای توافق نامه حل و فصل قسمت‌های مورد مناقشه مرز با ازبکستان، با وجود مخالفت بسیار جدی نیروهای مخالف، به طور مثبت حل و فصل شد و تصمیمی اتخاذ شد.

ایرگاش‌اف تصریح کرد: این تنها تأییدی بر این است که قوه مجریه به ریاست جباراف اطمینان دارد. در سال 2023 میلادی من هیچ فرصتی برای شورش، کودتا یا انقلاب دیگری در قرقیزستان نمی‌بینم. به نظر من دولت جباراف هم با چین و هم با روسیه روابط خوبی برقرار کرده است و مشکل خاصی با این کشورها وجود نخواهد داشت. اگر دیگر کشورهای غیرمنطقه‌ای، همان کشورهای غربی، بخواهند در قرقیزستان کاری انجام دهند، فکر می‌کنم این بار به این راحتی اتفاق نمی‌افتد: همه خواهان صلح و ثبات در منطقه هستند و شورش‌های قرقیزستان همه را خسته کرده و دیگر در آنجا کودتای آسانی رخ نمی‌دهد. کشورهای منطقه و کشورهای همسایه غیر منطقه‌ای کمک خواهند کرد تا در قرقیزستان اوضاع با ثبات برقرار شود.

 در سال 2023 میلادی در آسیای مرکزی چه اتفاق خوبی می‌تواند بیفتد؟ ایرگاش‌اف در پاسخ به این پرسش گفت: اگر کودتا، اغتشاشات بر هر مبنایی وجود نداشته باشد، خوب است. امیدوارم در سال 2023 میلادی در منطقه آن اتفاقات نیفتد. اصولاً، کشورهای منطقه در حال ورود به مسیر شراکت و همکاری هستند. من از اصطلاح «همگرایی» استفاده نمی‌کنم، زیرا این یک مفهوم عمیق‌تر است. اما، همانطور که به نظر من می‌رسد، منطقه در حال درک این موضوع است که مشارکت و پروژه‌های مشترک مورد نیاز است. من فکر نمی‌کنم که منطقه برای مسئله جدی مانند ایجاد منطقه آزاد تجاری برای آسیای مرکزی آماده باشد. اگر چه این پایین ترین مرحله اتحادیه همگرایی است.

به گفته وی، به نظر می‌رسد که روابط دوجانبه توسعه خواهد یافت و نباید انتظار یک پیشرفت جدی همگرایی شد. نه کشورها و نه نخبگان هنوز برای این امر آماده نیستند. با این حال، پروژه‌های دوجانبه وجود خواهد داشت. از جمله، ازبکستان برنامه ریزی می‌کند در ساخت یک نیروگاه برق آبی روی رودخانه «نارین» در قرقیزستان شرکت کند و قرار است در ساخت یک نیروگاه برق آبی روی رودخانه «زرافشان» در تاجیکستان مشارکت کند. پروژه‌های دیگری نیز وجود دارد. در نتیجه، این می‌تواند انگیزه‌ای برای ورود به پروژه‌های بزرگ چندجانبه منطقه‌ای باشد.

وی در مورد اینکه در یک کلام، سال 2023 را در آسیای مرکزی چگونه توصیف می‌کنید، اظهار داشت: با توجه به آشفتگی‌های ژئوپلیتیکی در مقیاس جهانی، رویارویی فزاینده بین بلوک‌های کشورهای غربی و غیر غربی، سال 2023 میلادی تشنج و بی ثبات خواهد بود. آسیای مرکزی از این مستثنی نخواهد بود و من احتمالاً آن را به عنوان یک انتظار پرتنش توصیف می‌کنم. این در حالی است که با وجود تلاطم جهانی، منطقه حداقل دچار بحران جدی منطقه‌ای نخواهد شد.

به گفته ایرگاش‌اف، به نظر من تلاش برای ایجاد مشارکت در سطح منطقه ادامه خواهد داشت و کشورها، البته، تلاش خواهند کرد تا رویارویی ژئوپلیتیکی بین بازیگران جهانی تأثیری بر منطقه نگذارد.

پایان پیام/ح

منبع: فارس

کلیدواژه: کارشناس ازبک سال 2023 در آسیای مرکزی پاسخ به این پرسش من فکر نمی کنم سال 2023 میلادی سال 2023 میلادی آسیای مرکزی کشورهای منطقه سال 2022 میلادی رئیس جمهور وجود ندارد امکان پذیر نظر من منطقه ای حل و فصل

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۵۱۷۹۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۲۳ بر اثر دانش‌بنیان‌شدن صنعت نفت و گاز بود

نماینده پیشین ایران در هیئت عامل اوپک گفت: مجموعه‌ای از سیاست‌گذاری‌ها و دیپلماسی فعال انرژی ایران، در دستیابی کشور به رشد اقتصادی بالای کشور مؤثر بوده است. فروش نفت به مینی‌ریفاینری‌ها در شرق آسیا و سهام‌داری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی، ازجمله سیاست‌هایی است که به اجرا گذاشته شد.

به گزارش شانا به‌نقل از پایگاه خبری تابناک، کارشناسان عوامل مختلفی را در دستیابی کشورمان به رشد اقتصادی مطلوب در سال ۱۴۰۲ مؤثر می‌دانند. از شواهد این‌طور برمی‌آید که صنایع نفت و گاز در این حوزه پیشرو بوده و بیشترین اثرگذاری را در رشد اقتصادی کشور داشته است.

کارشناسان معتقدند سیاست‌گذاری‌های فعال و صحیح و اتکا به توان دانش‌بنیانی و داخلی از مهم‌ترین متغیرها برای دستیابی به رشد اقتصادی ۵.۴درصدی کشور بوده است. آنان تأکید دارند که باید رشد را به دیگر حوزه‌های اقتصادی و صنعتی کشور نیز ببریم و شاهد رشدی منسجم در اقتصاد کشور باشیم.

بر اساس گزارش صندوق بین المللی پول، رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۲۳ با افزایش قابل توجه نسبت به سال پیش از آن به ۵.۴ درصد رسید. این صندوق گزارش رشد ۳.۸ درصدی را برای اقتصاد ایران در سال ۲۰۲۲ اعلام کرده بود.

صندوق بین المللی پول همچنین پیش‌بینی خود از رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۲۴ را نسبت به گزارش سه ماه پیش خود افزایش داد و به ۳.۷ درصد رساند. در گزارش ماه اکتبر این سازمان، رشد ۲.۵ درصدی برای اقتصاد ایران طی سال ۲۰۲۴ پیش‌بینی شده بود.

رشد اقتصادی ۵.۴ درصدی در شرایطی برای کشور محقق شده است که تحریم‌کنندگان منتظر فلج شدن اقتصاد ایران بودند. نظرات محمدعلی خطیبی، نماینده پیشین ایران در هیئت عامل اوپک را در ادامه درباره رشد اقتصادی ۵.۴ درصدی که به‌تازگی صندوق بین‌المللی پول اعلام کرد، می‌خوانید.

محمدعلی خطیبی با اشاره به این موضوع که وقتی دولت کنونی روی کار آمد، حجم فروش نفت کشور بسیار اندک بود، تصریح کرد: رشد اقتصادی ۵.۴ درصدی کشور که صندوق بین‌المللی پول آن را مطرح کرده و قسمت اعظم آن به واسطه صنایع نفت و گاز کشور به دست آمده است، اهمیت بسیاری دارد.

وی ادامه داد: تلاش‌هایی که دولت سیزدهم صورت داد، به‌کار گرفتن دیپلماسی صحیح و سیاست‌گذاری‌های درست سرانجام ما را به رشد اقتصادی مطلوب کنونی رساند.

نماینده پیشین ایران در هیئت عامل اوپک بیان کرد: فروش نفت و گاز ما در حال نزدیک شدن به حجم غیرتحریمی است. این موضوع اهمیت بالایی دارد، زیرا نشان‌دهنده بی‌اثر کردن تحریم‌هاست. این یک موفقیت است و نمی‌توان آن را کتمان کرد.

خطیبی گفت: بی‌شک افزایش فروش نفت و گاز کشور به حجم پیش از تحریم‌ها، کار بزرگی است که انجام داده‌ایم. این امر در افزایش درآمدهای دولت و بالا رفتن رشد اقتصادی کشور نقش موثری داشته است.

وی ادامه داد: مجموعه‌ای از سیاست‌گذاری‌ها و دیپلماسی فعال انرژی ایران در دستیابی کشور به رشد اقتصادی بالا کشور موثر بوده است. فروش نفت به مینی‌ریفاینری‌ها در شرق آسیا و سهامداری در پالایشگاه‌های فراسرزمینی از جمله سیاست‌هایی بود که به اجرا گذاشته شد. همچنین تمرکز بر استفاده از توان داخلی و دانش‌بنیان کشور نیز در رشد تجارت نفتی ایران اثرگذار بود. رشد اقتصادی ۵.۴ درصدی اقتصاد ایران در ۲۰۲۳ بر اثر حرکت به سمت دانش‌بنیان شدن صنعت نفت و گاز رقم خورد.

نماینده پیشین ایران  در هیئت عامل اوپک اظهار کرد: تحکیم روابط سیاسی کشورمان با دیگر کشورها و مصرف‌کنندگان بزرگ نفتی نیز در دستیابی به این رشد اقتصادی موثر بود. به طور کلی، هر موفقیتی در اثر مجموعه‌ای از عوامل به دست می‌آید. رشد اقتصادی سال ۱۴۰۲ کشور نیز بر اثر سیاست‌گذاری‌های صحیح و اتکا به توان داخلی به دست آمد.  

خطیبی گفت: سیاست استفاده حداکثری از توان دانش‌بنیان‌ها با جدیت در صنایع نفت و گاز کشور دنبال شد. این امر از حد شعار خارج شد و در عمل مورد توجه قرار گرفت. بر اثر این سیاست، توانستیم به بهره‌برداری از فاز ۱۱ پارس جنوبی با اتکا به توان داخلی بپردازیم و گازسوزی را کاهش دهیم. این دستاوردها نیز به بالا رفتن رشد اقتصادی کشور کمک کرد.

وی تأکید کرد: رشد اقتصادی مطلوب در هر کشوری بر اثر سیاست‌گذاری‌های فعال و تلاش و پشتکار به دست می‌آید. از طرف دیگر، اتکا به توان داخلی و دانش‌بنیانی کشورها نیز اثرگذاری بالایی در دستیابی آن‌ها به موفقیت اقتصادی دارد.